شناسه دیجیتالی چیست؟

برخلاف شناسه­‌های کاغذی مانند اغلب گواهینامه­‌های رانندگی و پاسپورت‌ها، یک شناسه دیجیتالی به صورت غیرحضوری و از طریق کانال های دیجیتالی قابل اعتبارسنجی است. برای مثال، یک شناسه دیجیتالی توسط دولت محلی، کنسرسیوم سازمان های انتفاعی یا غیرانتفاعی یا توسط یک هویت منفرد قابل صدور است. این تعریف، بدون در نظر گرفتن نوع تکنولوژی به کار رفته در احراز هویت دیجیتال، از داده های بایومتریک گرفته تا رمزهای عبور، پین کدها یا دستگاه های هوشمند یا توکن های امنیتی قابل ارائه است.

از این گذشته، در این گزارش به صورت خاص به مفهوم شناسه دیجیتالی “خوب” پرداخته می شود که به اختصار آن را شناسه دیجیتالی می نامیم. شناسه دیجیتالی خوب، چهار ویژگی زیر را داراست:

تضمین شده (در سطوح بالایی از امنیت (اطمینان) تایید و اعتبارسنجی شده )

شناسه دیجیتالی تضمین شده، استانداردهای هر دو بخش دولتی و موسسات خصوصی را برای ثبت نام اولیه و پذیرش های بعدی در خصوص مجموعه ای از کاربردهای شهروندی و اقتصادی اعم از دسترسی به آموزش، افتتاح حساب بانکی و اعتبارنامه شغلی متضمن می شود. این احراز هویت تضمین شده، در هر مورد احراز شناسه دیجیتالی همان استانداردهای مورد انتظار را پشت سر می­گذارد.این ویژگی نیاز به تکیه بر تکنولوژی به خصوصی ندارد و از طریق     روش­های بیومتریک، رمز عبور، کدها و ابزارهای هوشمند دارای اطلاعات هویتی قابل دسترسی است

یکتا (منحصر به فرد)

با یک شناسه دیجیتالی یکتا، هر فرد هویتی واحد در هر سیستمی دارد و هر هویت درون سیستم، متناظر با یک فرد است . اگرچه امروزه این ویژگی در اکثر شبکه های اجتماعی وجود ندارد.

صادر شده بر اساس رضایت فرد

رضایت به این معناست که افراد با آگاهی برای ثبت نام و استفاده از شناسه دیجیتالی اقدام کرده باشند ، با علم به اینکه چه اطلاعات خصوصی از آنها دریافت و چگونه استفاده خواهد شد.

حفاظت از حریم خصوصی فرد و اطلاعات شخصی او

حفاظ تعبیه شده برای اطمینان از حریم شخصی و امنیت افراد در عین دسترسی داشتن به اطلاعات شخصی آنها، حق تصمیم گیری برای افراد دارای مجوز کنترل بر روی اطلاعات و ایجاد شفافیت در خصوص افرادی که دسترسی دارند.

هویت دیجیتالی زیرساختی کاربردی در حوزه های گوناگون زندگی فرد، از زندگی شغلی گرفته تا روابط اجتماعی او را فراهم می آورد. ویژگی فراگیر بودن شناسه دیجیتالی آن را به شمشیری دو لبه برای استفاده در تکنولوژی های گوناگون – سودمند یا آسیب رسان- تبدیل کرده است از انرژی هسته ای گرفته تا جی‌پی‌اس. برای مثال، یک دولت می­تواند از توسعه شناسه های دیحیتالی در مسیر سیاست گذاری و کنترل اجتماعی استفاده کند و یا یک بخش خصوصی از آن در راه بهره برداری اقتصادی، از طریق تحت تاثیر قرار دادن مشتریان به روش های مغایر رضایت یا اطلاع آنها  استفاده کند.. این مفاهیم در ادبیات آکادمیک در کتاب هایی مثل نیمه تاریک تکنولوژی – نوشته پیتر تانسند از دانشگاه آکسفورد- [1]یا بازی با کارت هویت – نوشته کالین بنت-[2] به چشم می خورد که روی این  خصیصه هویت دیجیتالی تمرکز دارند.

در این مقاله به قابلیت شناسه دیجیتال برای ارزش آفرینی پرداخته شد. ویژگی های یک شناسه دیجیتالی خوب از قبیل اطمینان بالا و رضایت تولید و کاربری، به ترفیع اعتماد و حفاظت حریم شحصی می­انجامد. طراحی و مدیریت شناسه دیجیتالی باید متضمن این ویژگی ها باشد تا بتواند آن را از سوء استفاده و نتایجی مغایر با منافع کاربران باز دارد.

سامانه های شناسه دیجیتال فعال در سراسر دنیا:

چند نمونه از سیستم های شناسه دیجیتال در آرژانتین، کانادا، هند، نیجریه، سوئد و انگلستان

1. موبایل کانکت، جهانی

• در سال 2014 توسط GSMA تاسیس شده و در حال حاضر مورد استفاده 52 اپراتور موبایل در 29 کشور دنیاست
• ارائه احراز هویت تسهیل شده و قابل کنترل توسط کاربر، قابلیت اشتراک‌گذاری داده ها، و برنامه های کاربردی تجارت الکترونیکی، دولت الکترونیکی و بانکداری

2. بانک-آیدی، سوئد

• در سال 2003 توسط موسسات مالی تاسیس و در حال حاضر توسط دولت سوئد به رسمیت شناخته شده است
• امکان احراز هویت و امضا با اشتراک گذاری داده­های محدود برای استفاده در بخش های دولتی و خصوصی از طریق کارت هوشمند یا کلید امن دستگاه های دیجیتال ( کامپیوتر و موبایل)

3. کانسیرج ( دربان) ، کانادا

• سامانه فدرال در سال 2012 تاسیس  و راهبری و بهره برداری آن توسط موسسات مالی صورت می­گیرد.
• ارائه احراز هویت تنها توسط تعداد محدودی از موسسات بخش دولتی و خصوصی از طریق لاگین آنلاین

4. یوکِی وریفای، انگلیس

• سامانه فدرال در سال 2016 توسط بخش دولتی تاسیس شده و راهبری و بهره برداری آن توسط موسسات مالی صورت می­گیرد.
• ارائه احراز هویت توسط تعدادی از دپارتمان های بخش دولتی از طریق لاگین آنلاین

5. ای آیدی، استونی

• در سال 2000، توسط بخش دولتی تاسیس شده و در حال حاضر با بیش از 920 موسسه دولتی و خصوصی در ارتباط است.
• تسهیل احرازهویت، ذخیره سازی و یه اشتراک گذاری داده و همچنین امضای دیجیتال از طریق کارت های تراشه دار یا کلیدهای دیجیتالی

6. سامانه شناسایی دیجیتال (سید)، آرژانتین

• به تازگی توسط بخش دولتی و  با همکاری بخش خصوصی تاسیس شده است.
• فراهم ساختن احراز هویت بایومتریک بین سرویس های بخش دولتی و خصوصی

7. آدهار، هند

• در سال 2009 توسط نماینده بخش دولتی تاسیس شده است.
• فراهم سازی احراز هویت بایومتریک دیجیتال به عنوان بخشی از یک اکوسیستم دیجیتالی بزرگتر با کاربردهای بیشتر
• موارد استفاده کلیدی از جمله انتقال مستقیم سود به حساب های بانکی، e-KYC (شناسایی الکترونیکی مشتری) و ذخیره سازی دیجیتالی اسناد

7. نشنال ای آیدی، نیجریه

• در سال 2014 توسط بخش دولتی با مشارکت مسترکارت تاسیس شده است.
• فراهم سازی احراز هویت از طریق کارت های تراشه­دار و اشتراک گذاری داده برای KYC (شناسایی مشتری) و همچنین قابلیت اضافه شدن موارد استفاده بیشتر در آینده، همراه با در نظر گرفتن ملاحظات

[1]

The Dark Side of Digital Technology 

by Peter Townsend (Oxford University Press, 2017)

[2]

Playing the Identity Card: Surveillance, Security

and Identification in Global Perspective, edited by Colin

J. Bennett and David Lyon (Routledge, 2008)

ترجمه و تلخیص : فروغ مروج صالحی